Zostałeś niesłusznie aresztowany. Sprawdź, jak uzyskać odszkodowanie

Odszkodowanie oraz zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie po zmianach obowiązujących od 1 lipca 2015 roku.

Oskarżonemu, który w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania został uniewinniony lub wobec którego orzeczono łagodniejszą karę lub środek karny albo środek związany z poddaniem sprawcy próbie, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary lub środka karnego, których nie powinien był ponieść, oraz wykonywania wobec niego środka przymusu określonego w dziale VI kodeksu postępowania karnego ( np. zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie, zakaz opuszczania kraju, poręczenie majątkowe oraz zabezpieczenie majątkowe itd.- art. 552 § 1-4 k.p.k. ).

Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia będzie zatem przysługiwało:

1. za zastosowanie tymczasowego aresztowania, zawieszenie w wykonywaniu zawodu, jak również za niesłuszne orzeczenie zakazu opuszczenia kraju z jednoczesnym zatrzymaniem paszportu, o ile nie dojdzie do zaliczenia tych dolegliwości w całości na poczet kar lub odpowiednich środków karnych, w sytuacji wydania przez Sąd ponownego wyroku skazującego (art. 552 § 1 k.p.k.).
2. gdy po uchyleniu wyroku skazującego zostanie umorzone postępowanie na skutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu (art. 552 § 2 k.p.k.);
3. za niesłuszne zastosowanie środka zabezpieczającego w sytuacji określonej w pkt. 1 lub 2, a więc jeśli na skutek uwzględnienia kasacji lub po wznowieniu postępowania wydano orzeczenie, w którym środka zabezpieczającego nie zastosowano ( art. 552 § 3 k.p.k.)
4. gdy w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania stwierdzono, że podjęcie warunkowo umorzonego postępowania i orzeczenie kary lub środka karnego było niewątpliwie niezasadne – o ile oczywiście kara lub środek karny był wykonany (art. 552 § 4 k.p.k.);

Nowość. Od 1 lipca 2015 r. odszkodowanie i zadośćuczynienie należne będzie również za niezasadne stosowanie tymczasowego aresztowania oraz innych środków przymusu z działu VI w sprawie, która zakończyła się uniewinnieniem lub umorzeniem postępowania w toku instancji (art. 552a § 1 k.p.k. ).

Odszkodowanie i zadośćuczynienie należne będzie również za niezasadne zastosowanie tymczasowego aresztowania oraz innych środków przymusu z działu VI w sprawie, która zakończyła się skazaniem oraz warunkowym umorzeniu postępowania, przy czym w wypadku skazania, tylko w takim zakresie w jakim tymczasowe aresztowanie lub inny środek przymusu nie mógł zostać zaliczony na poczet orzeczonej kary lub środka karnego (art. 552a § 2 i 3 k.p.k.).
Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia przysługuje również osobie innej niż oskarżony w razie niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w związku z postępowaniem karnym zgodnie z art. 552b k.p.k.

Żądanie odszkodowania zgłasza się w sądzie okręgowym, w którego okręgu zostało wydane orzeczenie w sprawie w pierwszej instancji, a w wypadku określonym w art. 552b k.p.k.- w sądzie okręgowym właściwym ze względu na miejsce, w którym nastąpiło zwolnienie zatrzymanego innego niż oskarżonego, w terminie 3 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia, a w wypadku określonym w art. 552b k.p.k. – po upływie 3 lat od daty zwolnienia zatrzymanego. (art. 552, 554, 555 KPK).

Ważne! Prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia na nowych zasadach obowiązujących od 1 lipca 2015 roku dotyczy orzeczenia, które wydane zostało nie wcześniej niż 3 lata przed wejściem w życie ustawy nowelizacyjnej, czyli orzeczenie wydane 1 lipca 2012 roku i później, a które nie dawało wówczas podstawy do odszkodowania i zadośćuczynienia, a daje obecnie podstawę ( na podstawie przepisów znowelizowanych ), przy czym przedawnienie roszczenia następuje nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej.